عرضه نیروی تحصیل کرده دانشگاهی
بر اساس آمار موجود، تعداد مراکز آموزش عالی طی دوره 75-1355 از 244 مرکز به 440 مرکز افزایش یافته است . با احتساب واحدهای پیام نور (120 مرکز) و دانشگاه آزاد(115 مرکز) جمعیت با تحصیلات عالی طی همین دوره با رشد متوسط سالانه 4/11 درصد به 2467776 نفر رسیده است. نرخ رشد متوسط دانش آموختگی دانشجویان از مراکز آموزش عالی دولتی و غیر دولتی نیز طی دوره 78-1355 ، به 4/7 درصد یا به عبارتی در سال نهایی دوره مورد بررسی (1378) بیش از 5 برابر سال اول دوره بوده است.
جداول (1-2)، (2-2) و (3-2) وضعیت تعداد پذیرفته شدگان، دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و غیر دولتی در سال تحصیلی 85-84 را بر اساس آمار موجود نشان می دهد
جدول (1-2) تعداد دانش آموختگان دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و غیر دولتی در سال تحصیلی 85-84
|
گروه تحصیلی
|
دولتی
|
غیر انتفاعی
|
دانشگاه آزاد
|
جمع
|
جمع
|
|
زن
|
جمع
|
زن
|
جمع
|
زن
|
جمع
|
زن
|
جمع
|
|
پزشکی
|
16443
|
24071
|
13
|
26
|
4065
|
4627
|
4653
|
20521
|
28724
|
|
علوم انسانی
|
36383
|
60255
|
3642
|
5711
|
45286
|
77429
|
83140
|
85311
|
143395
|
|
علوم پایه
|
10043
|
15674
|
331
|
464
|
11281
|
14317
|
14781
|
21655
|
30455
|
|
فنی-مهندسی
|
9925
|
40305
|
3495
|
7288
|
11894
|
53243
|
60531
|
25314
|
100836
|
|
کشاورزی و دامپزشکی
|
5134
|
10652
|
157
|
222
|
2743
|
9275
|
9497
|
8034
|
20149
|
|
هنر
|
6731
|
10999
|
1389
|
2082
|
2344
|
3606
|
5688
|
10464
|
16687
|
|
جمع
|
84659
|
161956
|
9027
|
15793
|
77613
|
162497
|
178290
|
171299
|
340244
|
مأخذ: آمار آموزش عالی ایران ، سال تحصیلی 86-85
جدول (2-2) تعداد پذیرفته شدگان دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی دولتی و غیر دولتی در سال 86-85
|
نوع تحصیل
|
دولتی
|
غیر دولتی
|
جمع
|
جمع
|
|
غیر انتفاعی
|
دانشگاه آزاد
|
|
زن
|
جمع
|
زن
|
جمع
|
زن
|
جمع
|
زن
|
جمع
|
|
روزانه
|
209177
|
344098
|
23254
|
44663
|
96192
|
254630
|
299293
|
328623
|
643391
|
|
شبانه
|
31362
|
61209
|
|
|
|
|
|
|
|
|
فراگیر
|
21442
|
36067
|
|
|
|
|
|
|
|
|
الکترونیکی
|
204
|
800
|
|
|
|
|
|
|
|
|
آزاد
|
167
|
486
|
|
|
|
|
|
|
|
|
بورسیه
|
28
|
82
|
|
|
|
|
|
|
|
|
جمع
|
262380
|
442742
|
|
|
|
|
|
381826
|
742035
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
جدول (3-2) توزیع دانشجویان دانشگاههاو مؤسسات آموزش عالی در سال تحصیلی 86-85
|
نوع تحصیل
|
دولتی
|
غیر دولتی
|
جمع
|
جمع
|
|
غیر انتفاعی
|
دانشگاه آزاد
|
|
زن
|
جمع
|
زن
|
جمع
|
زن
|
جمع
|
زن
|
جمع
|
|
روزانه
|
673188
|
1127836
|
50625
|
94847
|
593394
|
1289654
|
1384501
|
1317207
|
2512337
|
|
شبانه
|
103201
|
194266
|
|
|
|
|
|
|
|
|
پودمانی
|
27311
|
64274
|
|
|
|
|
|
|
|
|
فراگیر
|
33676
|
55253
|
|
|
|
|
|
|
|
|
الکترونیکی
|
945
|
1444
|
|
|
|
|
|
|
|
|
آزاد
|
229
|
682
|
|
|
|
|
|
|
|
|
مشترک
|
54
|
137
|
|
|
|
|
|
|
|
|
بورسیه
|
20
|
135
|
|
|
|
|
|
|
|
|
جمع
|
838174
|
1444027
|
|
|
|
|
|
1482193
|
2828528
|
وضعیت آمار دانشجویان و دانش آموختگان مراکز آموزش عالی حکایت از رشد قابل توجه آن در طی سال های اخیر دارد.از سویی ارزیابی سیاست های اقتصادی کشور نشان می دهد که این سیاست ها نتوانسته اند زمینه اشتغال نیروی انسانی متخصص متناسب با روند عرضه آن رشد نداشته است. به طوری که با وجود آنکه شاهد رشد دو شاخص "نسبت شاغلین دارای آموزش عالی به کل شاغلین " و "نسبت شاغلین دارای آموزش عالی به شاغلین باسواد" به ترتیب از 3 درصد و 5/7 درصد در سال 1355 به 6/9 درصد و 2/12 درصد در سال 1375 هستیم ،لیکن ارقام مربوط به شرایط بیکاری این قشر طی دوره مورد بررسی نیز حکایت از آن دارد که نسبت بیکاری دارای آموزش عالی به کل بیکاران و همچنین نسبت بیکاران دارای آموزش عالی به بیکاران باسواد نیز دارای روندی افزایشی بوده است. در دوره مذکور میزان شاخص های ذکر شده به ترتیب از 1/1 درصد و 5/3 درصد در سال 1355 به 4 درصد و 8/4 درصد در سال 1375 افزایش یافته است.
جدول(4-2) نسبت شاغلین/بیکاران دارای آموزش عالی به کل شاغلین/بیکاران
|
سال
|
1355
|
1365
|
1370
|
1375
|
|
نسبت شاغلین دارای آموزش عالی به کل شاغلین
|
3
|
5/4
|
6/5
|
6/9
|
|
نسبت شاغلین دارای آموزش عالی به شاغلین باسواد
|
5/7
|
6/7
|
7/7
|
2/12
|
|
نسبت بیکاران دارای آموزش عالی به کل بیکاران
|
1/1
|
8/1
|
-
|
4
|
|
نسبت بیکاران دارای آموزش عالی به بیکاران باسواد
|
5/3
|
7/2
|
-
|
8/4
|
مأخذ: سازمان برنامه و بودجه ، مطالعات آماده سازی تدوین برنامه سوم توسعه (جلد سوم) 1378
عوامل مؤثر بر عرضه نیروی کار متخصص
عرضه نیروی کار یعنی شمار افرادی که در یک کشور در جستجوی کار هستند. عرضه نیروی کار در اساس به رشد جمعیت ، ترکیب سنی و جنسی و نرخ مشارکت هر یک از گروههای جمعیتی وابسته است. در مورد فارغ التحصیلان دانشگاهی عرضه نیروی کار در نگاه اول به جمعیت دانشجویی و نرخ فارغ التحصیلی دانشجویان بستگی دارد که خود جمعیت دانشجویی وابسته به ظرفیت دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی است. در ایران ظرفیت پذیرش دانشجویان را دولت تعیین می کند. عرضه متخصصان عمدتاً از سوی دانشگاههای داخلی صورت می گیرد. سهم دانشگاههای خارج از کشور در عرضه نیروی کار متخصص ناچیز است. بدین لحاظ بازار کار محققان را می توان یک بازار انحصاری به شمار آورد که تابع تصمیمات دولتمردان است . لیکن تجربیات سالهای اخیر نشان می دهد که خود سیاستگذاران تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارند که مهمترین آنها فشار جمعیت رو به افزونی فارغ التحصیلان دبیرستانی است که متقاضی ادامه تحصیل در دانشگاهها می باشند(سلامتی و ذوالفقاری ، 1382).
علاوه بر رشد شمار دانشجویان که موجب تسریع رشد عرضه نیروی کار تحصیلکرده می شود، ترکیب جنسی دانشجویان نیز بر عرضه نیروی کارمؤثر است .کم یا زیاد بودن سهم زنان در جمعیت دانشجویی ونقش زنان در بازار کار کشور نیز در عرضه نیروی انسانی از اهمیت وافری برخوردار است . از سوی دیگر موضوع عرضه نیروی انسانی با مسئله مهاجرت نیروی کار نیز ارتباط تنگاتنگی دارد. خروج فارغ التحصیلان دانشگاهی ازکشور منجر به کاهش عرضه نیروی کار و ورود متخصصین موجب افزایش عرضه نیروی کارمتخصص در داخل کشور می شود. مسئله ورود و خروج متخصصین ، خود مسئله نسبتاً پیچیده ای است که پاسخ به آن نیاز به بررسی همه جانبه شرایط عرضه و تقاضای نیروی کار، سطح دستمزدها ، شرایط زندگی سیاسی و اجتماعی و پیش بینی آینده چه در داخل و چه در خارج دارد(محسنین ، 1376).
شاید به طور کلی بتوان گفت عرضه نیروی کار دارای آموزش عالی ،تابعی از جمعیت ، تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهها، تعداد دانشجویان،وضعیت بازارکار آموزش عالی در سایر کشورها(که باعث مهاجرت ویا عدم مهاجرت افراد به سایر کشورها شده و میزان عرضه نیروی کار داخلی را تغییر می دهد)، نرخ مشارکت افراد دارای آموزش عالی و ... می باشد.
روند افزایشی تعداد دانش آموختگان
عرضه نیروی کار یکی از پارامتر های اساسی تعیین کننده وضعیت بیکاری است که تابع عوامل مشتمل بر افزایش نسبت جمعیت 10 ساله و بیشتر به کل جمعیت، افزایش نسبت جمعیت جوان به کل جمعیت ، رشد عرضه نیروی کار زنان و تغییر نگرش جامعه نسبت به کار زنان در بیرون از خانه ، گسترش آموزش عالی و افزایش تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهها و رشد ناچیز تقاضای نیروی کار می باشد(قیاسیان، 1382).
دانشگاهها وظیفه پرورش و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز بخش های مختلف اقتصادی و اجتماعی کشور را بر عهده دارند. محصول دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی ، دانش آموختگانی است که پس از گذراندن دوره آموزش ، وارد بازار کار و عرصه کسب درآمد می شوند. با نگاهی به جدول شماره 1 ، مشخص می شودکه در سه دهه گذشته تعداد دانش آموختگان دانشگاهی به جز در سالهای 1357 تا 1359 که تحت تأثیر تحولات انقلاب اسلامی قرار گرفته، تقریباًهمواره در حال رشد بوده است به طوری که از 10769 نفر در سال 1348 به 146854 نفر در سال 1383 افزایش یافته است.(جدول (5-2)
جدول شماره (5-2): توزیع تعداد دانش آموختگان در سالهای تحصیلی 49-1348 تا 83-1382 به تفکیک جنس
|
سال تحصیلی
|
دانش آموختگان
|
|
زن
|
مرد
|
جمع
|
درصد زنان
|
درصد مردان
|
نرخ رشد
|
|
49-1348
|
2051
|
8718
|
10769
|
05/19
|
95/80
|
|
|
50-1349
|
4798
|
13452
|
18250
|
29/26
|
71/73
|
99/40
|
|
51-1350
|
5912
|
12036
|
17948
|
94/32
|
06/67
|
68/1-
|
|
52-1351
|
9847
|
16481
|
26328
|
4/37
|
6/62
|
83/31
|
|
53-1352
|
10663
|
19962
|
30625
|
82/34
|
18/65
|
03/14
|
|
54-1353
|
10396
|
21180
|
31576
|
92/32
|
08/67
|
01/3
|
|
54-1355
|
11488
|
26058
|
37546
|
6/30
|
4/69
|
90/15
|
|
56-1355
|
12884
|
32163
|
45047
|
6/28
|
4/71
|
65/16
|
|
57-1356
|
12362
|
22241
|
34603
|
73/35
|
27/64
|
18/30-
|
|
58-1357
|
10233
|
25326
|
35559
|
78/28
|
22/71
|
69/2
|
|
591-1358
|
12502
|
30212
|
42714
|
27/29
|
73/70
|
75/16
|
|
62-1361
|
2280
|
2513
|
4793
|
57/47
|
43/52
|
17/791-
|
|
63-1362
|
2750
|
9081
|
11831
|
24/23
|
76/76
|
49/59
|
|
64-1363
|
6714
|
12230
|
18944
|
44/35
|
56/64
|
55/37
|
|
65-1364
|
9325
|
19543
|
28868
|
3/32
|
7/67
|
38/34
|
|
66-1365
|
8431
|
18488
|
26919
|
32/31
|
68/68
|
24/7-
|
|
67-1366
|
9706
|
18931
|
28637
|
89/33
|
11/66
|
00/6
|
|
68-1367
|
10220
|
22790
|
33010
|
96/30
|
04/69
|
25/13
|
|
69-1368
|
10734
|
26650
|
37384
|
71/28
|
29/71
|
70/11
|
|
70-1369
|
11704
|
21152
|
32856
|
62/35
|
38/64
|
78/13-
|
|
71-1370
|
16576
|
25777
|
42353
|
14/39
|
86/60
|
42/22
|
|
72-1371
|
18612
|
40582
|
59194
|
44/31
|
58/68
|
45/28
|
|
73-1372
|
19552
|
44313
|
63865
|
61/30
|
39/69
|
31/7
|
|
74-1373
|
21939
|
52231
|
74170
|
58/29
|
42/70
|
89/13
|
|
75-1374
|
26938
|
56442
|
83380
|
31/32
|
69/67
|
05/11
|
|
76-1375
|
28361
|
55521
|
83882
|
81/33
|
19/66
|
60/0
|
|
77-1376
|
22336
|
58689
|
81055
|
59/27
|
41/72
|
49/3-
|
|
78-1377
|
40432
|
65504
|
105936
|
17/38
|
83/61
|
49/23
|
|
79-1378
|
48492
|
72805
|
121297
|
98/39
|
02/60
|
66/12
|
|
80-1379
|
52728
|
72633
|
125361
|
06/42
|
96/57
|
24/3
|
|
81-1380
|
56037
|
71080
|
127117
|
08/44
|
92/55
|
38/1
|
|
82-1381
|
64378
|
73970
|
138348
|
53/46
|
47/53
|
12/8
|
|
83-1382
|
70712
|
76142
|
146854
|
15/48
|
85/51
|
79/5
|
مأخذ:وزارت علوم،تحقیقات و فناوری،گزیده آمار آموزش عالی ایران
از نظر ترکیب جنسی ، در سال 1348 تعداد 2051 نفر(05/19درصد) از فارغ التحصیلان را زنان تشکیل می دهند. این تعداد در سال 1382 به 70712 نفر (15/48 درصد) رسیده است . همچنان که ملاحظه می شود نسبت زنان به مردان در طی سالهای 1348 تا 1383 در حال افزایش است.
اگر چه هنوز اکثریت فارغ التحصیلان را مردان تشکیل می دهند ولی به نظرمی رسد با توجه به عدم محدودیت در مورد جنسیت پذیرفته شدگان دانشگاهها و سهم فزاینده دانش آموزان دختر دبیرستانی، این نسبت در آینده ای نزدیک به نفع زنان خواهد بود که در نتیجه آن ، یافتن کار برای مردان مشکل تر خواهد شد.
بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، ودانشگاه آزاد اسلامی ، تعداد پذیرفته شدگان در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور بر حسب جنس طی سال های 1375 تا 1381 به شرح جدول شماره 2 می باشد:
:: بازدید از این مطلب : 36
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
